BLOG

DIŞ TİCARETTEKİ RİSKLER – TİLKİ VE DOWN PAYMENT AKREDİTİF

Tilkinin her hamlesi ve her attığı adım kurnazlık eseridir. Tilki aynı zamanda sabırlıdır. Özetle tilki; kurnaz, stratejik ve sabırlıdır ifadelerini kullanmamız yerinde olur. Tilki avlanarak beslenme ihtiyacını karşılar. Avlayacağı kurbanına göre stratejik davranır. Şöyle ki; Tilki saatte 60 km, bir ceylan ise saatte 85-90 km hızla koşabilir. Eğer ki bir tilki bir ceylanı avlamayı gözüne kestirdi ise, ceylanı kovalar. Ancak tilki, ceylan kadar hızlı koşamaz. Ceylan kadar hızlı koşamayan tilki ceylanı sabırla ve inatla kovalar, sabırla kovalamasını sürdürür. Ceylana yetişemeyeceğini çok iyi bilen tilki bu kovalamacada stratejik düşünür, yetişemeyeceğini bildiği ceylanı hata yapmaya zorlar. Tilki tarafından hataya zorlanan ceylan, sabırlı tilkinin karşısında yaptığı ilk hatada, tilki kurnazca ceylanın bu hatasını değerlendirir, avını yakalar. Tilki avını yakaladığında ise ceylan için iş işten geçmiştir, zafer kurnaz tilkinin olmuştur. Masallarda kurnaz tilki olarak anılmasının nedenlerinin bir tanesi de bu olmalı. Tilkinin bize gerekli olan küçük tanıtımını anlattım. Makalemiz için gerekli olan kısım bize yeter

Tilki oldukça kurnaz bir hayvandır. Boşuna ona tilki dememişler. Yani tilki gibi kurnaz ifadesi buradan geliyor sanırım. Kurnaz olduğu kadar stratejiktir. Üç adım sonrasının hesabını ve planlamasını çok önceleri yapar.

Tilki saatte 60 km hızla koşabilir, ancak bu hızı bir ceylanı yakalamaya yetmez.

TİLKİ VE DOWN PAYMENT AKREDİTİF Ne kel alaka değil mi? Tilkiyi ve sıfatlarını anlatırken “Down Payment Akreditif”’den bahseder oldum. Tilkiyi kısmen de olsa tanıdığınıza göre, biraz da Down Payment Akreditifi de anlatman gerekecek. Sonrasında konuları toparlarız, birleştiririz. DOWN PAYMENT AKREDİTİF Red Clause Akreditif teknolojik gelişmelerle birlikte değişime uğradı. Şimdiki SWIFT tekniğinde kullanılan haberleşme sisteminde bazı ifadeleri kırmızı ile yazmak söz konusu olmadığından dolayı Red Clause Akreditif yerini aynı işlevi bugünkü SWIFT tekniği ile işlem gören DOWN PAYMENT LETTER OF CREDIT ödeme şekline bırakmıştır. Kısmi peşin ödemeli akreditif anlamındadır. Tıpkı teee eskilerde kalan red clause akreditif özelliği gibi. Ancak red clause akreditifin rengi solmuş görünüyor. Down payment akreditif, akreditif bedelin bir kısmının mallar henüz yüklenmeden akreditife yazılan bir madde ile ihracatçıya peşin ödeme imkanı sunar. İhracatçı, kendi lehine açılan down payment letter of credit koşullarına bağlı olarak akreditifin açıldığı / ödemenin yapıldığı banka tarafından ödeme sağlanır. DOWN PAYMENT AKREDİTİF ÖDEME YAPARKEN İHRACATÇIDAN TEMİNAT TALEP EDECEK Mİ? İşte asıl ihracatçıları zorlayan konu bu değil mi sizce? Akreditif açıldığında, mal yüklenmeden kısmi peşin ödemeye olarak tanıyan bir akreditifte, gerek amir banka, gerekse teyid bankası, peşin ödenen paranın karşılığında mutlaka malların yüklenmesini ve gerekli evrakların bankaya zamanında ibraz edilmesini ister. İhracatçı için kolay bir finansman şekli aslında. Ancak günümüzde batan paraların azımsanmayacak bir kısmı peşin ödenen mal bedeli ile ilgili ihracatçıdan herhangi bir teminat alınmamasından kaynaklanmıyor mu? Down payment akreditif koşulları gereği amir veya teyid bankası tarafından ihracatçıya ödenen bu paralar karşılığında bankalar kendilerine göre bir koruma tedbiri alacaklardır. Adeta teminat niteliğindedir.

DOWN PAYMENT AKREDİTİF ÖDEMESİNDE SOMUT BELGE ALINMALIDIR Down payment akreditif ile, henüz mal yüklenmeden, bir yükleme evrağı bankaya ibraz edilmeden ihracatçıya peşin ödeme yapılacaksa, ihracatçıdan bir teminat mektubu taahhütname veya ithalatçının parasını garanti altına alacak somut bir belge alınmasında sayısız yarar vardır. Bu tedbirler neler olabilir? • Alıcı ve satıcı arasında mutabık kılınan basit bir alındı yazısı • İhracatçının vereceği bir referans mektubu • İhracatçının vereceği bir teminat mektubu • Tarafların üzerinde kabul göreceği bir değerli kağıt vs DOWN PAYMANT AKREDİTİF VE İHRACATÇI Down Payment akreditife hangi taraftan bakarsanız bakınız bu ihracatçı için finansa erişmesi için bulamayacağı bir fırsattır. İhracatçı lehine açılan akreditifle ilgili olarak, ihracatçı malını yüklemek için finansa ihtiyacı olacaktır. Bankaların kapısını zorlasa bankalarda bir kredi limiti, bu limite bağlı olarak teminatı, negatif risk kaydın bulunmaması gerekir ki bankalar ihracatçıya kredi vermeye istekli olabilsin. İşte bu nedenledir ki down payment akreditif bir ihracatçı için altın tasta sunulan suya benzer. İhracatçı ne kadar itibarlı olursa dış ticaret ve finans piyasasında o kadar kazançlı çıkacaktır. İşte bu nedenle down payment akreditif ihracatçı açısından bir fırsattır. Olaylara işlem bazında ve anlık değil, büyük resimden bakıldığında ihracatçı bu fırsatı kaçırmak istemez değil mi? Ceylan saatte 85 - 90 km hızla koşabilir ve normal koşullarda tilkinin ceylana yetişmesi olası değildir. İHRACATÇIYA FİNANS KAYNAĞIDIR Bir down payment letter of credit ihracatçı için gerçek anlamda finans kaynağı olup, ihracatçı hammedde alımı ve sevk öncesi ihracat için finansman giderlerini rahatlıkla Down Payment Leller of Credit yolu ile karşılaması mümkündür.

 

 

AŞANMIŞ VAK’A KURNAZ TİLKİ CHINTAG ZTUNG DOWN PAYMENT LETTER OF CREDIT Bu gerçek vak’a da kullanılan isimler tamamen rastgele seçilmiş isimlerden oluşmakla birlikte gerçek hayatta benzerlikler gösterse de onlarla hiçbir ilgi ve bağlantısı bulunmamaktadır.

VAK’A Bursa’da demir çelik alanında faaliyet gösteren firma ham demir çelik ürünlerini hem yurt içinden, hem de yurt dışından sağlamaktadır. Yurt içinden Kardemir Karabük ve İsdemir İskenderun fabrikalarından alım yapmaktadır. Tamamen yurt içinden olmasa da yurt dışına da açılan firma ham madde alımının bir kısmını Çin, Rusya ve ABD’den alma yoluna gitmektedir. Ticaretin kurallarına uyum sağlasa da dış ticaret işlemleri firmanın zayıf karnı desem yeridir. Yurt dışı alım işlemlerinde her zaman olmasa da bir sorun yaşıyor. Sorun yaşamasının nedeni ortada aslında, firma dış ticaret konusunda bilgi seviyenin ne olduğunun pek farkında değil. Yurt dışı işlemlerini gerçekleştirirken hatalar yaptığı ortada. Bu hatalar bazan günahı az hatalar olsa da bazıları adeta büyük çam devirmesine neden olmaktadır. Ne denilir ki bu firmaya? Dış ticaret konusunda sürekli hata yapıyorsan, bu konuda kendini bu alanda güçlü olmak için eğitim almak ve danışmanlık hizmeti almasının, ilerine çok büyük felaket derecesinde kayıplar yaşamasının önüne geçebileceği ortadadır. Acaba bu firmanın cebinde akrep mi var, eğitim için eli cebine gitmiyor. Her neyse, eğitim konusundaki bu küçük vaazdan sonra tekrar vakamıza devam edelim.. Bu firmanın yolu bir şekilde ilk defa alış veriş edeceği Çinli bir firma ile kesişir. Çinli firma için bir şey söyleyip günahını almayacağım, zaten aşağıda anlattığım vakada Çinli firmanın ne fırlama olduğunu anlayacaksınız. Biraz anlaşma konusu hususlar ile firmaların detaylarını paylaşmak istiyorum;

 

ALIM SATIM SÖZLEŞMESİ İTHALATÇI FİRMA : Has Çelik İmalat İthalat ve İhracat San.A.Ş. Nilüfer, Bursa Firma sahibi : Necmettin Kaçmaz (Cesur Neco) İHRACATÇI FİRMA : Ztung Steel Industry Ltd. Shanghai, China Firma sahibi : Chintag Ztung MAL CİNSİ : Çelik blok ve çubuk ÖDEME ŞEKLİ : Akreditifli AKREDİTİF TUTARI : USD.2.300.000.-

ÖZEL ŞARTLAR : Akreditif teyidsiz, gayrikabilirücu ve %20 down payment koşulları gereği ihracatçıya derhal peşin ödenecek. Down payment koşulu gereği ödenecek bedel için ihracatçıdan hiçbir belge, taahhütname, bir garanti istenmemektedir. Bakiye % 80’lık kısım ise malların yüklenmesini müteakip uygun evrağın ihracatçının bankasına ibrazı ve amir banka tarafından kabul edilmesini müteakiben ihracatçının bankasına ödeme yetkisi verilecek. DOWN PAYMENT TUTARI : USD.460.000.- (Açılan akreditif tutarının % 20’si) TESLİM ŞEKLİ : CIF Gemlik Bursa, Türkiye MALIN YÜKLENECEĞİ YER : Herhangi bir Çin Limanı MALIN BOŞALTILACAĞI YER : Gemlik Limanı Gemlik Bursa TAŞIMA ARACI : Gemi AKTARMALI YÜKLEME : İzin var KISMI YÜKLEME : İzin yok EVRAK : Bayat konşimento kabul edilir ALIM SATIM SÖZLEŞMESİ : Sadece proforma fatura mevcuttur

Ne dersiniz bu akreditif detaylarına? Benim diyen iyi niyetli satıcıyı dahi yolundan saptırır. Bence tabii.. Yolundan sapmayan da olabilir. İşin gerçeğini konuşacak olursam evlere şenlik bir alış veriş. İnsanın aklı almıyor Has Çelik firması gibi bir tüzel kişinin böylesi koşullar içeren bir alış verişin tarafı olması. Çinli firma Ztung Steel Industry Ltd. Shanghai, China sahibi Chintag Ztung tam bir tilki desem yeridir. Chintag Ztung’in içindeki sinsi tilki sayesinde bu akreditif öyle bir şekillendirildi ki, en son yukarıda taslak hale getirildi. Sürekli Chintag Ztung istediği koşullara göre akreditife son şeklini verdirdi. Evlere şenlik bir alış veriş olacağa benzer. Chintag Ztung sürekli görüşme içinde olduğu Has Çelik İmalat İthalat ve İhracat Sanayi A.Ş. firma sahibi Necmettin Kaçmaz (Cesur Neco) ile son mütabakatını yaptı, akreditifi açtırdı. Cesur Neco anlaşma konusunda bir proplem kalmadığını düşünerek kendi bankası Karabank Bursa şubesine talimat vermiş ve akreditifi Chintag Ztung’un çalıştığı banka olan Commercial Bank of China, Shanghai, China’ya açtırır. Akreditifin ödeme koşulları gereği down payment tutarı USD.460.000.- lık tutar hiçbir belge, taahhüt ve garanti alınmaksızın derhal Çinli firma Ztung Steel Industry Ltd. Shanghai, China firmasına ödenir. Ortada henüz yüklenmiş bir mal yok. Beklemenin çok olumlu olmadığını düşünen Has Çelik İmalat İthalat ve İhracat San.A.Ş. firma sahibi Necmettin Kaçmaz (Cesur Neco), Çinli firma Ztung Steel Industry Ltd. Shanghai, China sahibi Chintag Ztung ile görüşme içerisine girer, neler olup bittiğii anlamaya çalışır.

Konuşmaları şu şekilde özetliyorum; Konuşmayı başlatan Cesur Neco’dur… _ “Mr Ztung, nasılsınız?” diye sorar Cesur Neco _ “Çok iyi değil. Zira çelik piyasası karışık, sizin istediğiniz spektlerde malı nasıl vereceğimi düşünüp duruyorum.” Cesur Neco bu yanıtı beklemiyordu. Biraz işkillendi Çinli firmanın tutumundan _ “Mr. Ztung, biz seninle anlaşmamızı iki ay önce yaptık, akreditifinizi gönderdim, down payment ödeme dediniz ve size USD.460.000.- derhal ödeme yaptık. Sizin mal temini konusunda gerekli adımları atmış olmanız ve malı şu sıralar göndermiş olmanızı beklerdim.” _ “Ne yapalım yani ben sihirbaz mıyım bu fiyatları durdurmak için sihirbazlık mı yapayım? Ayrıca navlun fiyatları da arttı. Konteyner de bulunamıyor. Ben seninle CIF Gemlik Bursa diye anlaşmıştım. Burada bir değişiklik yapalım ve sana bu malı EXW Factory Shanghai, China yapalım. Dahası malın birim maliyeti de arttı. Bu artışı hesap edip seninle konuşacağım ve bana ilave ödeme yapmanı isteyeceğim.” der Ztung. Aldığı cevap karşısında şaşıran Cesur Neco ne diyeceğini şaşırır. İşin çıkmaza girdiğini farketti adeta. _ “Mr. Ztung, bu söylediklerini ve teklifleriniz kabul edilemez. Sana akreditif açtım, aramızda sözleşme niteliğinde sizin proforma faturanız var, bu aşamada senin bu şekilde konuşman zaten sözleşme hukukuna aykırıdır.” Der Cesur Neco Mr. Ztung pişkin pişkin güler ve Cesur Neco’ya kısa ve öz cevap verir. _ “Ne sözleşmesiymiş bu? Sadece proforma faturamız var. Ne yapabilecekmişisin bu proforma fatura ile?” İşin gerçeği; sözleşme yok, sadece proforma fatura vardı. Cesur Neco, Ztung’un söylediklerini önce anlamaya sonra hazmetmeye çalıştı. Ne diyeceğini şaşırdı ama bir şeyler söylemek zorunda idi. _ “Mr. Ztung akreditifte yükleme vadesi gelmek üzere. Yükleme konusunda sorun var mı?” _ “O kadar sorun mu akreditifte yükleme vadesinin sona ermesinin. Onu ben değil, sen düşün. Sana söylediklerimi de düşün ve bana öyle gel” dedi ve telefonu kapattı. Bela geliyorum diyordu adeta. Konuşmayı sonlandıran Mr. Ztung’un bu tutumu Cesur Neco’yu düşündürdü. Hem de derinden düşündürdü.

 Ben nerede hata yaptım diye kendini sorguladı. Her şeyi doğru yaptığını, dürüst davrandığını düşündü. Tabii kendine göre düşünceler buydu. Cesur Neco bir şeylerin ters gittiğini anlaması üzerine konuyu işin uzmanına danıştı. Uzman dediğimiz kişi yakından tanıdığınız ve bildiğiniz Reşat Hocamız. Reşat Bağcıoğlu. Tam da adamına sormuş bu işte sorun olup olmadığını öğrenmek için. Cesur Neco Reşat Hocaya tüm detayları anlatır ve Reşat Hocadan bu işle ilgili olaral nasıl bir yol alınması gerektiğini sordu. Reşat hoca, Cesur Neco’nun anlattıklarını dinledi, dinlerken notlarını da aldı, yapılan tüm yazışmaları istedi, inceledi, down payment letter of credit ve koşullarını dikkatlice inceledi. Reşat Hoca konuşmaya başlar; _ “Size son cümlemi ilk başta söymek istiyorum Necmettin Bey. Yapabileceğiniz her türlü hatayı yapmışsınız, Muhtemelen Mr. Chintag Ztung bu malı yüklemeyecek ve çeşitli bahaneler ileri sürecek, bir süre sonra da sizinle iletişimi kesecek ve size mal göndermeyecek, down payment gereği ödenen USD.460.000.- lık tutarı da muhtemelen siz unutacaksınız.” Sazı eline almışken Reşat Hoca sözlerine devam eder; _ “Siz bu firmanın istihbaratını yapmamışsınız. Bu konuda size Türk Eximbank destek olabilirdi. Sözleşme yapmamız ve cezai hükümleri sözleşmenize koymanız, hatta karşılığında ihracatçı firmanızdan bir teminat mektubu almanız yerinde olurdu. Down payment ödeme kısmını hiçbir belge ve garanti almadan vermeniz büyük bir hata. Mr. Ztung bu hatanızı çok güzel kullanıyor şu anda. İhracatçı firmanın önce teslim şeklini değiştirip, CIF yerine EXW teslim şeklini size önermesi navlun ve sigortayı sizin üzerinize atmaya çalışıyor. Malın fiyatlarının değiştiği yönünde iddia ile karşınıza gelmesi, sizden daha fazla para almak veya muhtemelen bu malı hiç yüklememek gibi bir düşünce içindedir. Ödediğiniz peşin para olan USD.460.000.- lık kısım sizin elinizi zayıflattığı gibi, muhtemelen ne bu parayı geri alabilecek, ne de bu malların yüklenmesini sağlayamacaksınız. Siz iyi niyetli olsanız da oldukça amatörce bir alış veriş görünümü sergileniyor. Açtığınız akreditifin yükleme vadesinin sona erecek olması ihracatçı firmayı pek enterese etmiyor. Anladım kadar Mr. Ztung’un akreditif konusu malları yüklemeye pek niyetli görünmüyor. Size nasıl yardımcı olmamı isterseniz bu aşamada?”

 

Reşat Bağcıoğlu hocamızdan bir tavsiye notu;

GURURUMUZ TÜRK EXIMBANK VAR İSE Dış ticaret tacirinin her aşağada aklından çıkartmaması gereken bir kurum; Türk Eximbank A.Ş. Yurt dışında ilk defa iş yapmak istediğiniz ve hakkında pek fazla bilgi sahibi olmadığınız firma hakkında detay bilgi almak üzere Türk tacirinin gerçek dostu, ülkemizin onur kaynağı Türk Eximbank’a başvurarak, yurt dışındaki taciriniz konusunda gerekli istihbaratı sağlamanız, bu istihbarat sayesinde firmanın;

• Firmanın profili / tanıtıcı bilgileri

• Ortaklık yapısı

 • Faaliyetleri

 • Sektördeki durumu

 • Mali durumu

 • Bankalarla olan ilişkisi

 • Ticari alışkanlıkları

 • Borç / alacak ilişkileri

• Ticari moralitesi

 • Kredibilitesi Konuları hakkında size istihbari bilgilerini verecektir.

Hiç bilgi sahibi olmamak gibi karanlıkta yol almak yerine, Türk Eximbank’dan istihbarat talebinde bulunulması sizlerin yolunu aydınlatacaktır. O halde her zaman Türk Eximbank’ın desteğini almak siz dış ticaret tacirlerine öngörülemeyen zararların önüne geçilmesinde yarar sağlayacaktır. Bu tavsiyem hep aklınuzda dursun bence. Şimdi hikayemize devam edelim. Günler yavaş yavaş geçmeye başladı. Kara gözlüklerini takan Reşat Hoca adeta bir kâin gibi, ne söydi ise gerçekleşti. Akreditife ait; • Yükleme vadesi, • Evrak ibraz vadesi • Akreditif vadesi Birer, birer sona erdi. Akreditif tamamen sona erdi, çöp oldu.

Peki down payment karşılığı ödenen USD.2.300.000.-‘nin % 20’si olan USD.460.000.- lık tutar ne oldu dersiniz? Cesur Neco müteaddit defalar Mr Ztung’u aradı, sadece bir defa görüşebilen Cesur Neco diğer aramalarında ise Mr Ztung ile görüşmeye muvaffak olamadı. Mr. Ztung’un ya işleri varmış, ya da telefona veya gönderilen e-postaya cevap alamadı. Günler sonra Cesur Neco, Reşat Hoca’nın tavsiyesine uydu ve Ztung Steel Industry Ltd. Shanghai, China Firma sahibi : Chintag Ztung’un uluslararası istihbarat kuruluşu aracılığı ile istihbaratını yaptırır. Sonuç ilginçti. İstihbarat sonucu şöyledir;

İSTİHBARAT ÖZETİ Ztung Steel Industry Ltd. Shanghai, China firması küçük ölçekli bir firma olup, farklı isimlerde üç firma daha kurmuş ve bugün inaktif durumdır. Bankalarla olan ilişkisi ve kredibilitesi güçlü durumda olmayan firmanın piyasadaki itibarının da iyi olmadığı, taahhütlerine yeterİnce bağlı olmadığı istihbar edilmiştir.

Yukarıdaki bilgiler istihbarat şirketinin sonuçları idi. Bu istihbaratın işin başında, iş başlamadan alınması gerekmiyor muydu? İlerleyen zamanlar bir bilgi daha Cesur Neco’nun eline ulaştı; Ztung Steel Industry Ltd. Shanghai, China sahibi Chintag Ztung’a bulunduğu şehirde “Foxy Fox Ztung” diyorlarmış. Yani “Kurnaz tilki Ztung”. Boşuna kurnaz tilki Ztung dememişler

Foxy Fox Chintag Ztung Chintag Ztung, down payment akreditifin inceliğini gayet iyi biliyordu ve peşinat öngören USD.460.000.- lık parayı peşin aldı, malı yüklemedi, akreditifin vadeleri sona erdi ve akeditif çöp oldu, ithalatçının iletişim taleplerine kapıları kapadı.

Has Çelik İmalat İthalat ve İhracat San. A.Ş. Nilüfer, Bursa sahibi Necmettin Kaçmaz, namıdeğer Cesur Neco ne yaptı dersiniz? Reşat Hoca’nın fikirlerini aldı ama iş işten geçtikten sonra, yani tren kaçtıktan sonra trenin arkasından baktı adeta.

Cesur Neco nasıl çabaladıysa da bir sonuç elde edemedi. Nice sonra yaptığı araştırmalar sonunda Ztung Steel Industry Ltd. Shanghai, China firmasının faaliyetini sonlandırdığı bilgisini aldı.

İHRACATÇIMIZ DOWN PAYMENT AKREDİTİFİ YETERİNCE BİLİYOR MU? İstisnaları ayrı tutarsak, akreditifi, hatta down payment akreditifi yeterince bildikleri konusundaki kanaatim olumsuzdur. Maalesef bilmiyorlar. Yurt dışına fiyatlama yaparken akreditifli ödeme şekillerinden Down Payment Letter of Credit’i ne kadar sıklıkla ithalatçıya teklif ediyorlar sizce? Koşullarını, riskten arındırılmış şeklinde akreditif içerisine koyduğunuz ve uygun sözleşme yapmış olmanız halinde down payment letter of credit hem ithalatçı, hem de ihracatçı açısından uygun bir ödeme şeklidir. En azından ihracatçı, hem akreditif koşullarına göre malını yükleyecek, akreditif güvencesini elde edecek, hem de kendisine maliyetsiz finansman sağlamış olacaktır. Ancak dikkat edilmelidir ki, akreditifli ve bilhassa down payment akreditifli yolunuza devam etmek isterken kendinizi hiç beklemediğiniz bir çukurun içinde görmeyiniz. İnanın o çukurdan çıkmaz için çok çaba sarfedersiniz.

REŞAT BAĞCIOĞLU 

FCO Akademi